Nicole heeft in de periode september 2013 tot mei 2013 in Nalang en Salang gewerkt als vrijwilliger voor de stichting Veldwerk, Deze stichting heeft daar 5 lokale gezondheidscentra opgezet waar jonge gezondheidswerkers – vrouwen van 18 t/m 24 jaar- eerste hulp en voorlichting verstrekken. Zij heeft in die periode die gezondheidswerkers ondersteund door middel van adviezen en trainingen over bv wondverzorging, hygiëne, hoe om te gaan met patiënten, hoe om te gaan met het verantwoord verstrekken van medicatie ( het zijn geen snoepjes). Een belangrijk onderdeel vormde ook het opzetten van regelmatige huisbezoeken. De gezondheidswerkers dienden dan eerst overtuigd te worden van het nut van deze huisbezoeken en verder ook getraind te worden over de inhoud, administratie en opvolging van de huisbezoeken. Een moeizaam proces dat toch geslaagd genoemd mag worden.
Lees hieronder de bevindingen van Nicole.
De gezondheidswerkers die in de 5 gezondheidsposten, opgericht door de Stichting Veldwerk, aan het werk zijn hebben ofwel een opleiding Community Medical Assistant van 15 maanden gevolgd of een opleiding van 18 maanden (met mogelijkheid tot vervolgopleiding) voor het beroep van Auxiliary Nurse Midwife. Deze jonge vrouwen die na hun opleiding in de gezondheidscentra aan de slag gaan, leveren ontegensprekelijk een geweldige bijdrage tot verbetering van de gezondheidszorg in de dorpen. Alhoewel hun opleiding niet vergelijkbaar is met deze van verpleegkundigen in het Westen, reikt hun verantwoordelijkheid wel ver. In hoeverre zij hier zelf van bewust zijn, is maar de vraag…
Tijdens de negen maanden samenwerking met deze jonge gezondheidswerkers doken er heel wat aandachtspunten op waar niet zo maar aan voorbij kon gegaan worden.
Als eerste denk ik hierbij terug aan de manier waarop er omgesprongen werd met het gebruik, of zeg maar liever misbruik van medicijnen. Heel vaak werden er antibiotica meegegeven, vaak in situaties waar eerst andere mogelijkheden konden uitgeput worden. Het voorschrijfgedrag gebeurde meermaals op een manier dat op langere termijn mogelijk de resistentie van bepaalde bacteriën in de hand werkt waarna uiteraard dan weer andere, nieuwe problemen de kop op kunnen steken. Aan jonge kinderen werden vaak zonder meer medicijnen meegegeven… kinderen die zich totaal niet bewust zijn van de mogelijke risico’s en die onrechtstreeks al van jongs af aan de boodschap meekrijgen dat er voor elke ziekte wel een pilletje is… alsof medicijnen snoepjes zijn ! Aan familieleden werden medicijnen meegegeven op vraag… zonder dat de zieke vader, moeder, grootvader op de gezondheidspost is geweest… medicatie op vraag, op basis van beschrijving van klachten… En zo kan ik tal van voorbeelden aanhalen om aan te tonen hoe onzorgvuldig er met medicijnen werd omgesprongen… alsof het wondermiddeltjes zijn die alle problemen uit de wereld kunnen helpen. Hoe ondermijnend de werking ervan kan zijn, is nog niet écht door gedrongen.
Het is niet zo vanzelfsprekend dat deze manier van handelen gemakkelijk bij te sturen is want er zijn nog enkele andere factoren waarmee rekening dient gehouden te worden. Denken we maar eens terug aan de tijd van toen… toen hier in het Westen, de artsen in dit geval, niet goed aangeschreven stonden als ze geen medicatie voorschreven. Ditzelfde fenomeen stelt zich in Nepal ook. Deze jonge gezondheidswerkers krijgen heel snel het etiket opgeplakt van geen goede hulpverlener te zijn als ze niet onmiddellijk medicatie meegeven. Bovendien heb ik meermaals gehoord dat de betrokken patiënt naar bv. de gezondheidspost van de overheid ging en daar wel medicatie kreeg. Bovendien speelt ook hier, zeker wat de mannelijke patiënten betreft, hun positie als vrouw mee…de vrouw die in de positie van gezondheidswerker niet op gelijkwaardige basis benaderd wordt door de mannen. En laten we ook hier niet het sluimerende, niet direct voor het oog zichtbare kastenverschil uit het oog verliezen.
En ook al wordt er gesteld dat deze jonge hulpverleners niet de functie van een arts uitoefenen, toch heb ik me vaak de bedenking gemaakt dat hun verantwoordelijkheid wel erg ver reikt en dat de patiënten, de mensen uit het dorp, wel met een duidelijke verwachting naar de gezondheidspost komen.
Dan waren er nog de wondverzorgingen die meermaals werden uitgevoerd met instrumenten die allesbehalve steriel waren. Vaak was de patiënt omringd door andere nieuwsgierige dorpsbewoners die als ze konden over de patiënt heen hingen om maar niets te missen ofwel liepen kinderen uit de buurt of van de day care center het lokaal in en uit. Kortom allesbehalve de beste omstandigheden om in de eerste plaats steriel te werken en ten tweede om de patiënt het comfort te gunnen van enige privacy. Wat privacy betreft, lijkt het wel of deze ingesteldheid nog een grote onbekende is binnen de Nepalese menselijke verhoudingen. Het is opvallend dat iedereen graag ook zijn zegje doet over van alles en nog wat… maar dit neemt niet weg dat hierdoor bepaalde onderliggende vragen, klachten niet aan bod komen, net omwille van alle aanwezige toehoorders.
Hoe belangrijk is het niet dat deze gezondheidswerkers zelf voldoende bewust zijn van het belang van een goede hygiëne, van zorgzaam omspringen met medicijngebruik, van de noodzakelijkheid te werken met steriele instrumenten. Zij nemen een belangrijke voorbeeldfunctie in en deel uitmakend van de plaatselijke bevolking bevinden zij zich in een zeer geschikte positie om mee te werken aan een bewustwording- en veranderingsproces.
Reden te meer dat deze jonge gezondheidswerkers een stevigere basis krijgen, meer kennis vergaren en vooral meer bewust gaan leren kijken naar waar gezondheidszorg voor staat met vooral aandacht voor het belang van preventie waarin een goede hygiëne een heel belangrijke basisvoorwaarde is.
Vandaar dat in samenwerking met de Stichting Veldwerk voor de gezondheidswerkers in februari 2013 een dagtraining georganiseerd werd die geleid werd door een Nepalese arts samen met de assistent van het districtshoofd van de dienst Gezondheidszorg van het Dhadingdistrict. In mei van datzelfde jaar was er een vervolgopleiding onder leiding van dr. Aruna Uprety, een vooraanstaande Nepalese vrouwelijke arts met veel kennis omtrent gezondheidsproblemen bij vrouwen en kinderen en die tal van onderzoeken verricht heeft op verschillende domeinen, artikels en boeken gepubliceerd heeft. Samen met Uma Lohani, die eveneens erg actief is op het vlak van gezondheidsproblemen bij vrouwen meer bepaald baarmoederverzakking, wisten zij de gezondheidswerkers op een heel interactieve manier bij te scholen op verschillende terreinen.
Ook in 2014 kon, dankzij de sponsorgelden van zowel Nederlandse als Belgische donateurs, opnieuw een tweedaagse training georganiseerd worden o.l.v. dr. Richa Shah.